Teoretycy zarządzania od dawna analizują różne modele przywództwa i starają się określić cechy prawdziwego lidera. Dlaczego niektórzy szefowie bez większych problemów zjednują do siebie pracowników i sprawiają, że czują się przy nich dobrze? Co powoduje, że ludzie chcą z nimi współpracować, spotykać się i z zaangażowaniem uczestniczą we wspólnych projektach? O ile modele przywództwa tworzone przez badaczy znacząco różnią się od siebie i trudno o jakikolwiek konsensus, to w jednym pozostają zgodne – kluczem do sukcesu lidera jest jego charyzma.
Nieuchwytna charyzma
Steve Jobs, który przez wielu uważany jest za wzorowego charyzmatycznego lidera słynął z płomiennych wystąpień i wizji, którymi porywał nie tylko pracowników, ale też klientów. Z jednej strony potrafił inspirować i wyciągać z ludzi to co najlepsze, a z drugiej motywować ich do ciężkiej pracy w imię realizowania własnej wizji. Często przy tym niebezpiecznie balansował na krawędzi tego, co dozwolone i mieści się w akceptowalnych ramach zarządzania, a jednocześnie jego działania wyróżniały się niezwykłą efektywnością i skutecznością. Niewiele osób jednak wie, że w przypadku charyzmatycznych wystąpień Jobsa – słynnych Keynote Apple – na każde 10 minut show przypadało 10 godzin ciężkiej pracy i przygotowań…
Czym więc jest charyzma i czy można ją jednoznacznie określić? Wiele definicji zgadza się co do jednego – opisuje ją, jako właściwość-cechę, która daje jednostce duży wpływ na grupę ludzi. Dalej definicje są już rozbieżne. Według Marka Leary’ego, autora bestsellera “Wywieranie wrażenia na innych”, jest to kontaminacja pięciu cech: pewności siebie, kompetencji w danej dziedzinie, zdolności do wzbudzania sympatii, moralnej stałości oraz umiejętności onieśmielania podwładnych. Z kolei badaczka Fox Cabane uważa, że najlepiej opisującym charyzmę będzie prosty model – trzy składniki: obecność (presence), moc (power) i serdeczność (warmth). Według Cobane, lider może obserwować u siebie natężenie tych trzech kluczowych elementów, ale też wzmacniać te cechy poprzez odpowiednie nastawienie i zachowania. A co najważniejsze, “ściągać cugle”, jeśli któryś z tych atutów występuje w nadmiarze – coś z czym miał problem wspomniany już CEO Apple.
Wielu autorów książek i badaczy zgłębiających meandry charyzmatycznego przywództwa zadaje sobie pytanie: czy charyzma to właściwość “magiczna”, którą się po prostu ma, czy też można ją nabyć?
Załącznik:
lider.jpg
Trening czyni mistrza
Zdaniem Jarosława Pięty, Członka Zarządu w agencji doradztwa personalnego Advisory Group TEST Human Resources, bycia charyzmatycznym liderem można się nauczyć:
Mówi się, że jest to cecha, niestety wrodzona, natomiast jeśli ktoś naprawdę chce popracować nad sobą to istnieje wiele narzędzi konsultingowych, które mogą pomóc takie umiejętności nabyć.
Mowa tu przede wszystkim o takich narzędziach jak coaching, mentoring i szkolenia HR – czyli środkach, które znajdują się w zasięgu każdej firmy, korzystającej z pomocy profesjonalnych agencji konsultingowych. Pozwalają one trenować i rozwijać umiejętności przywódcze – jak pokazuje przykład wielu firm – z wielkim powodzeniem. Nic dziwnego zatem, że stają się coraz bardziej popularne, zwłaszcza, że skutecznych liderów potrzebnych jest coraz więcej.
Jeśli zdecydujemy się z takich usług skorzystać zakładając, że jesteśmy w stanie wyszkolić prawdziwego lidera, to powinniśmy się zastanowić, czy będzie to cel sam w sobie i czy będzie się to opłacało naszej organizacji. Pojawia się bowiem pytanie, czy sukces firmy rzeczywiście za każdym razem pochodzi od osoby charyzmatycznej i jaki udział odgrywa w nim ta kluczowa cecha? Naukowcy nie udzielają w tym względzie jasnej odpowiedzi. Badania przeprowadzone przez Columbia Business School’s i UCLA wykazały, wiele zależy od tego jak postrzegają lidera współpracownicy i na ile oceniają sukces przez pryzmat charyzmy. Okazuje się, że im mniej wiemy o tym, ile pracy zajęło komuś osiągnięcie sukcesu, tym chętniej przypisujemy realizację wytyczonych celów właśnie charyzmie, a nie innym cechom osobowości.
Z kolei przedsiębiorcy oceniają liderów z perspektywy zrealizowanych celów i wymiernych korzyści dla firmy i nie muszą, a czasem nawet nie chcą w pełni zrozumieć mechanizmów, które do tego sukcesu doprowadziły. Z drugiej jednak strony, gdy pracownicy chcą podążać za osobowościami, które wyróżnia charyzma, to czy nie warto właśnie zainwestować w poszukiwanie pracowników, którzy są nią naturalnie obdarzeni albo skorzystać z profesjonalnych narzędzi HR i ich tego nauczyć?
W poszukiwaniu prawdziwego przywódcy
Jeśli zdecydujemy się na wariant poszukiwań, warto skorzystać z pomocy profesjonalnej agencji rekrutacyjnej, która stosuje metodę executive search. To właśnie doświadczony HR-owiec najlepiej zdefiniuje, kogo tak naprawdę potrzebujemy i jakie kompetencje osobiste będą najważniejsze oraz jakie zdolności i doświadczenie przydadzą się najbardziej w naszej firmie. Charyzma, nieważne jak ją zdefiniujemy, powinna być naturalną cechą osoby zarządzającej ludźmi. Jeśli kandydat jej nie ujawnia, nie sprawdzi się na stanowisku lidera. Rekrutacja kadry zarządzającej powinna być zatem nastawiona przede wszystkim na poznanie cech charakteru kandydata. Doświadczony specjalista ds. rekrutacji będzie w stanie dostrzec talent przywódczy również wśród osób bez wieloletniego doświadczenia w zarządzaniu, co znacznie zwiększa szanse na znalezienie idealnego lidera.
Dzisiejszy świat potrzebuje liderów. Bez dobrego kapitana żadna firma nie zbuduje zmotywowanego, zaangażowanego zespołu, a tym samym nie osiągnie wielkich sukcesów. Niektórzy liderami się rodzą, wszystkim innym pozostaje trenowanie i rozwijanie u siebie liderskich umiejętności. Jak się okazuje, jest to możliwe!
